kultura i wierzenia

[administrator]

[link widoczny dla zalogowanych]

Archeolodzy odkryli pod Nową Cerekwią na Opolszczyźnie ślady najdalej wysuniętego na północ celtyckiego ośrodka na Bursztynowym Szlaku




Znalezienie kilkudziesięciu złotych i srebrnych monet celtyckich sprawiło, że Opolszczyzna z dnia na dzień stała się posiadaczką największej w Polsce kolekcji monet celtyckich.

Ślady Celtów odkrywano w Nowej Cerekwi już wcześniej. Pierwsze - na przełomie XIX i XX w., gdy uruchomiono tam kopalnię bazaltu. Potem teren badano jeszcze w latach 60. i 70., gdy kopalnia się rozwijała.

Archeolodzy postanowili tam teraz wrócić, bo w internecie zaczęły się co jakiś czas pojawiać oferty sprzedaży monet celtyckich pochodzących właśnie z tego regionu. Dr Marek Bednarek z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego wraz Marcinem Rudnickim z Uniwersytetu Warszawskiego poprowadzili zatem kilkunastoosobową ekspedycję, która przez kilka miesięcy przeszukała pięć hektarów pola.

Zdążyć przed złodziejami

- Wstawaliśmy o świcie; do pracy gnała nas wiara w odkrycie skarbów i strach przed złodziejami zabytków. Kilkakrotnie widzieliśmy różne auta, które podjeżdżały pod stanowiska - opowiada dr Bednarek, który kierował ekspedycją.

Archeolodzy pracowali, używając najlepszych urządzeń dostępnych w kraju. Detektory wyczuwały metalowe przedmioty o wielkości nawet 2 mm. - Ale też śrubki czy folię aluminiową, więc niejednokrotnie niepotrzebnie się namęczyliśmy - opowiada wrocławski archeolog.

Było warto, bo w miejscu, gdzie wcześniej znaleziono cztery złote celtyckie monety, teraz odkopano ponad 60 srebrnych oraz 18 złotych. - To pieniądze wybijane przez celtyckie plemię Bojów w III i II w. p.n.e. Znaleźliśmy też monety greckie, metalowe końcówki pasów, piękną unikatową klamrę oraz małe brązowe figurki - mówi dr Bednarek.

Jakość i liczba znalezisk świadczy o tym, że osada celtycka w okolicach Nowej Cerekwi była dużym centrum wymiany handlowej, których w Europie Środkowej było bardzo mało. - Prawdopodobnie była najdalej na północ wysuniętym tak ważnym centrum należącym do Celtów na Bursztynowym Szlaku - mówił dr Bednarek. - Najbliższe bliźniacze osady istniały w okolicach dzisiejszych Némeic na Morawach oraz Roseldorfu w Górnej Austrii.

Ta pod Nową Cerekwią istniała najprawdopodobniej od początku IV do końca II w. p.n.e. Nie wiadomo, dlaczego została przez Celtów opuszczona ani też dlaczego przez kolejnych 150 lat nikt w niej nie zamieszkał. Później zajmowały ją ludy kultury przeworskiej, aż do V w. n.e., gdy opanowali ją Słowianie.

Tereny pod Nową Cerekwią będą dalej przeszukiwane. Latem przyszłego roku archeolodzy chcą zbadać następne 400 m kw. - Do przerzucenia będzie kilkaset ton ziemi, bo poszukiwania będą bardzo szczegółowe. Spodziewamy się wszystkiego - domostw, warsztatów, wszelkich śladów życia Celtów - wylicza dr Bednarek.

Do czasu nowych poszukiwań pola będą strzeżone przez policyjne patrole. To konieczne wobec plagi złodziei zabytków, którzy wietrząc dobry interes, zaopatrzyli się w detektory i jak dotąd bezkarnie grabili pola z cennych zabytków, które później sprzedawali w internecie.

Celtowie na arenie dziejów

Celtowie (zwani też Galami) pojawili się na przełomie VI i V w. p.n.e. na terenie południowych Niemiec, Francji i Szwajcarii. Wtedy to rozwinęła się kultura lateńska nierozerwalnie związana z tym ludem. W bardzo krótkim czasie objęła większą część kontynentu europejskiego, co związane było z ekspansją Celtów nastawioną na zdobycie nowych ziem pod osadnictwo.

Na początek IV w. p.n.e. przypada apogeum ich wypraw.

Ze starożytnych źródeł wiadomo m.in., że król plemienia Biturigów (dzisiejsza Francja) - Ambigat, wysłał dwóch synów by zdobyli nowe tereny z powodu przeludnienie kraju. Jeden z synów - Bellowes skierował się ze swoimi wojownikami na południe w stronę Italii (w 391 r. p.n.e. zdobył i spalił Rzym), a drugi wyruszył na wschód w kierunku Lasu Hercyńskiego (miejsce dotychczas niezidentyfikowane). Przez cały IV wiek p.n.e. Celtowie siali postrach na południu Europy, gdzie wyruszali żądni cennych łupów.

Kontakt Celtów ze światem śródziemnomorskim miał też pozytywne skutki dla terenów, które zajmowali, a także dla ich sąsiadów. Upowszechnili wiele zdobyczy cywilizacyjnych znanych wcześniej jedynie Grekom czy Etruskom. Zaczęli stosować koło garncarskie i piece do wypalania naczyń, żarna rotacyjne do mielenia zboża, wprowadzili do użycia całą gamę narzędzi, m.in. do obróbki drewna, przerobu żelaza, stosowanych w jubilerstwie.

W rolnictwie - według starożytnych - stosowali już rodzaj prymitywnej żniwiarki, a nie tylko sierpów czy kos do zbioru zbóż.

Celtowie jako pierwsi docenili rolę pieniądza w wymianie handlowej. Najpierw używali monet greckich, następnie zaczęli wybijać monety z własnymi motywami.

Ekspansja Celtów na ziemie polskie miała, jak się wydaje, charakter pokojowy. Zajęli w pierwszej kolejności enklawy na Śląsku w rejonie Wrocławia oraz na Wysoczyźnie Głubczyckiej (tam właśnie powstała osada pod dzisiejszą Nową Cerekwią). Miało to miejsce na początku IV w. p.n.e. Wybór miejsca wiązał się z występowaniem tam bardzo urodzajnych gleb. Tereny te zostały wcześniej prawie wyludnione, gdyż zanikło osadnictwo ludności kultury łużyckiej i w zasadzie nie było potrzeby zdobywania ich siłą. Ludność celtycka na tych terenach żyła głównie z rolnictwa, stąd dbałość o jakość gleb, które zasiedlała.

Nieco później Celtowie wkroczyli do Małopolski.

Znaczenie Celtów zaczęło słabnąć w całej Europie ok. połowy I w. p.n.e. Wiąże się to ze wzrostem potęgi Rzymu (wojna galijska Cezara i romanizacja Galii), naporem z północy plemion germańskich czy też Geto-Daków z południowego-wschodu.

Z drugiej jednak strony ta słabość Celtów wynikła z braku państwowości w ścisłym tego słowa znaczeniu. Brak silnej władzy i w konsekwencji liczne wyniszczające walki międzyplemienne powodowały osłabienie Celtów w ich własnej społeczności.

Definitywnie zanik kultury lateńskiej przypada na przełom er, gdy Celtowie zmieszali się z nowymi przybyszami. Ludność pochodzenia celtyckiego utrzymała się do dziś na Wyspach Brytyjskich oraz na Półwyspie Bretońskim.



Post został pochwalony 1 raz